Đăng ngày 05-05-2016 Sửa đổi ngày 05-05-2016 17:57
Từ khi Bắc Kinh tuyên bố lập vùng nhận dạng phòng không
(ADIZ) trên Biển Hoa Đông cuối năm 2013, nhiều người tự hỏi liệu Trung Quốc sẽ
dấn lên tương tự tại Biển Đông hay không. Đặc biệt là trong bối cảnh Trung Quốc
đang huy động nhiều chiến hạm hiện đại tập trận rầm rộ ở Biển Đông, bên cạnh đó
còn huấn luyện ngư dân thành « dân quân » trên biển.
Nhà nghiên cứu Felix K.Chang của Foreign Policy Research
Institut nhận định trên Eurasia Review, từ đầu năm nay, Hoa Kỳ đã công khai
cảnh cáo Trung Quốc, sẽ không chấp nhận, nếu Bắc Kinh tự tiện lập ADIZ trên
Biển Đông. Lời cảnh báo của Washington có vẻ như nhằm lường trước phản ứng của
Bắc Kinh, vào thời điểm phán quyết của Tòa án Trọng tài Thường trực La Haye
trong vụ Philippines kiện có thể được tuyên trong tháng Năm.
Tuyên bố của Bắc Kinh lập vùng nhận dạng phòng không trên
Biển Hoa Đông trước đây đã gây ra nhiều bất ngờ. Theo ông Felix Chang, có lẽ để
tránh tái diễn sự việc này, phía Mỹ đã chọn cách cảnh báo trước. Đương nhiên bộ
Quốc phòng Trung Quốc đáp trả, là có quyền lập ADIZ trên Biển Đông - nơi Bắc
Kinh vẫn coi là « ao nhà » của mình với đường lưỡi bò tự vạch.
Tuy vậy phát ngôn viên của bộ này nhanh nhẩu nói thêm là Trung Quốc không có ý
định đó.
Nhà nghiên cứu trên cho rằng, ngoài mục đích xoa dịu Mỹ,
còn có các lý do khác khiến Trung Quốc không muốn lập ADIZ tại Biển Đông. Đó là
vì việc này còn liên quan đến hai thành viên có ảnh hưởng lớn trong khối ASEAN
: Malaysia và Indonesia.
Nếu ADIZ Trung Quốc tại Biển Hoa Đông chỉ nhắm vào Nhật
Bản, thì một ADIZ Trung Quốc khác trên Biển Đông sẽ tác động không chỉ vào hai
đối thủ Việt Nam và Philippines, mà còn ảnh hưởng đến các nước khác trong khu
vực, trong đó có Malaysia và Indonesia.
Từ nhiều thập kỷ qua, Malaysia đã gượng nhẹ trong tranh
chấp quần đảo Trường Sa với Trung Quốc. Thay vì đối đầu với Bắc Kinh như
Philippines và Việt Nam, nước này cố gắng âm thầm dùng biện pháp ngoại giao để
thuyết phục về lợi ích của một giải pháp đa phương cho tranh chấp trong khu vực.
Chiến lược này đạt đến đỉnh điểm vào năm 2002, khi Trung
Quốc chịu ký Tuyên bố ứng xử tại Biển Đông với ASEAN, không mang tính ràng
buộc. Mặc dù sau đó Bắc Kinh đã vi phạm, Malaysia vẫn trung thành với chủ
trương trên. Thậm chí hai lần Trung Quốc tập trận hải lục quân gần bãi cạn
James mà Malaysia đòi hỏi chủ quyền (James Shoal, Trung Quốc gọi là Tăng Mẫu)
chỉ cách bờ biển Malaysia có 80 km, Kuala Lumpur vẫn chọn lựa không gây căng
thẳng.
Tương tự, Indonesia cũng giảm thiểu các tranh cãi với
Trung Quốc. Các nhà ngoại giao nước này luôn nhắc đi nhắc lại rằng Jakarta
không tranh chấp lãnh thổ với Bắc Kinh. Dù đúng là không tranh chấp chủ quyền,
nhưng tranh chấp trên biển thì có. Đường lưỡi bò do Trung Quốc vẽ ra bao trùm
lên cả một số mỏ dầu khí lớn nhất ngoài khơi Indonesia. Hơn nữa, Bắc Kinh còn
gia tăng sự hiện diện trong khu vực. Chỉ mới tháng trước, hai tàu hải cảnh
Trung Quốc đã dùng vũ lực xông vào giải thoát cho một tàu cá xâm nhập vùng biển
Indonesia khỏi bị cơ quan chức năng bắt giữ. Sự cố này khiến giới quân sự
Indonesia phải cảnh giác, nhưng Jakarta vẫn do dự chưa muốn tăng cường phương
tiện cho quân đội để bảo vệ khu vực quần đảo Natuna.
 |
|
Các quan chức ASEAN và TQ trong hội nghị ứng dụng Tuyên
bố ứng xử Biển Đông tại Singapore ngày 27/04/2016. Từ trái sang: thứ trưởng
ngoại giao Thái Lan, Việt Nam, Trung Quốc, Singapore, Philippines.
|
Một vùng nhận dạng phòng không của Trung Quốc bao trùm
lên toàn bộ Biển Đông chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến cả Malaysia lẫn Indonesia. Sẽ
rất khó cho Bắc Kinh để biện minh, và điều này cũng đi ngược lại chiến lược dài
hơi của Trung Quốc về Biển Đông.
Từ nhiều năm qua, Trung Quốc luôn tìm cách chia rẽ các
đối thủ Đông Nam Á, khuyến dụ từng nước nên giải quyết tranh chấp riêng rẽ với
Bắc Kinh. Một ADIZ được tuyên bố trên toàn Biển Đông sẽ khó giúp đạt được mục
đích này, thậm chí còn ngược lại !
Quyết định này có thể đẩy Malaysia và Indonesia vào tình
thế « cùng hội cùng thuyền » với Việt Nam và Philippines,
khiến các nước liên quan phải đoàn kết lại. Hơn nữa, vùng nhận dạng phòng không
trên toàn Biển Đông sẽ làm những ai tin rằng thái độ dịu nhẹ sẽ làm Trung Quốc
bớt hung hăng với mình, phải suy nghĩ lại.
Mặt khác, nếu Trung Quốc tuyên bố vùng nhận dạng phòng
không trên nửa phía bắc Biển Đông mà thôi – có nghĩa là phía trên các khu vực
tranh chấp với Philippines và Việt Nam – Bắc Kinh có thể lý sự là chỉ nhằm bảo
vệ khỏi bị phi cơ hai nước này xâm nhập mà thôi. Cả Việt Nam và Philippines đều
đang tăng cường Không quân để đối phó với Trung Quốc, và Malaysia, Indonesia có
thể theo chân. Hơn nữa, một ADIZ bán phần của Trung Quốc có thể khiến các nước
khác chạnh lòng, nghĩ đến việc vùng nhận dạng phòng không này có thể bị mở rộng
ra trong tương lai.
Tác giả Felix K.Chang kết luận, như vậy trước khả năng
ADIZ, dù toàn phần hay bán phần, có thể khiến cho các nước chủ chốt của ASEAN
liên kết với nhau để chống lại mình, Trung Quốc có lý do để tỏ ra thận trọng.
Vùng nhận dạng phòng không trên Biển Đông có thể tạo ra
nhiều vấn đề cho Bắc Kinh hơn là giải quyết. ADIZ có thể đẩy Malaysia ra khỏi
giới hạn tự đặt lâu nay, và khiến Indonesia chính thức lao vào cuộc tranh chấp.
Các nước xung quanh như Úc và Nhật Bản cũng ngờ vực hơn, và làm thế nào có thể
tin vào thiện chí của sáng kiến « Một vành đai, một con đường (tức Con
đường tơ lụa trên biển) » do Bắc Kinh đưa ra ?
Nhìn rộng hơn, một ADIZ bao trùm lên Biển Đông có thể
đánh dấu một bước ngoặt thực sự, trong chủ trương của Trung Quốc không chỉ về
tranh chấp chủ quyền trên biển, mà cả đối với khu vực Đông Á. Điều đó có nghĩa
là Bắc Kinh đã trở nên quá tự tin để hành động, bất chấp các hậu quả trên
trường quốc tế.
Trong trường hợp này, dù Trung Quốc vẫn đối phó được,
nhưng theo Felix Chang, Bắc Kinh cần phải học được một điều là vùng lên thì có
nguy cơ bị những làn gió ngược mãnh liệt quật lại.
http://vi.rfi.fr/viet-nam/20160505-lieu-trung-quoc-se-lap-vung-nhan-dang-phong-khong-tai-bien-dong
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét