THƠ DỊCH N Đ T

Thơ Đường nhân chuyến thăm Cố Đô

• 10.06.2008 

Sau chuyến đi Huế vào dịp trung thu năm Bính Tuất, Đặng Văn Sinh bắt chước người xưa theo kiểu “nối điêu”, làm được mấy bài thơ chữ Hán theo thể Đường luật, trong đó có một bài ngũ ngôn tứ tuyệt, ba bài thất ngôn tứ tuyệt và một bài thất ngôn bát cú nhằm ghi lại cảm xúc của mình trên hành trình vào thăm Cố đô. Các bài đều đã được phiên âm và dịch nghĩa, riêng phần thơ , tôi có nhờ nhà thơ Nguyễn Đào Trường, 74 tuổi, hiện đang cư ngụ ở số nhà 65, phố Đinh Văn Tả (48 Bắc Hàn Giang cũ), thành phố Hải Dương dịch giúp. Xin chân thành cảm ơn cụ Nguyễn Đào trường và kính chuyển cả phần nguyên tác cùng bản dịch đến độc giả, những gì còn khiếm khuyết xin được lượng thứ. Đặng Văn Sinh 過 大 靈 江                                    鄧 文 生 此 地 前 朝 曾 血 戰 戈 矛 影 照 黯 愁 雲 至 今 客 到 靈 江 上 往 事 回 頭 憶 古 人 大 靈 江, 秋 月,丙 戌 年 Phiên âm: Quá Đại Linh giang[i]                              Đặng Văn Sinh Thử địa tiền triều tằng huyết chiến Qua mâu ảnh chiếu ảm sầu vân Chí kim khách đáo Linh Giang thượng Vãng sự, hồi đầu ức cổ nhân. Đại Linh giang ,thu nguyệt, Bính Tuất niên Dịch nghĩa: Qua sông Gianh Đất này triều trước đã từng là nơi huyết chiến Ánh giáo gươm chiếu lên làm tối đám mây buồn Đến nay khách viếng thăm sông Gianh Ngoảnh đầu nghĩ đến chuyện cũ, nhớ người xưa. Sông Gianh, mùa thu, năm Bính Tuất Dịch thơ: Qua sông Gianh Nơi đây huyết chiến ngày xưa Giáo gươm lóe chớp rơi mưa mây sầu Sông Gianh khách đến bấy lâu Người qua chuyện cũ ngoảnh đầu lệ rơi. Nguyễn Đào Trường 古 城 廣 治 鄧 文 生 廣 治 荒 城 絕 鷓 鴣 風 吹 舊 塚 颭 葦 蘆 誰 知 死 士 魂 猶 在? “一 將 功 成 萬 骨 枯”. 廣 治,丙 戌 年,仲 秋,初 七  日 Cổ thành Quảng Trị                        Đặng Văn Sinh Quảng Trị hoang thành tuyệt giá cô[ii] Phong xuy cựu trủng chiểm vi lô Thùy tri tử sĩ hồn do tại? “Nhất tướng công thành vạn cốt khô”. Quảng Trị, Bính Tuất niên, trọng thu, sơ thất nhật Dịch nghĩa: Thành cổ Quảng Trị Thành hoang Quảng Trị đã hết loài chim tu hú (Chỉ có)gió thổi làm lung lay đám lau sậy trên những ngôi mộ cũ Nào ai biết hồn chiến sĩ trận vong còn ở nơi này? Một tướng làm nên chiến công phải đổi bằng vạn sinh mạng. Quảng Trị, ngày mồng 7, tháng 9, năm Bính Tuất Dịch thơ: Thành Cổ Quảng Trị Lau sậy hoang thành lạnh gió xô Lung lay mộ cũ trận năm xưa Nào ai tử sỹ vong hồn hận "Nhất tướng công thành vạn cốt khô". Nguyễn Đào Trường 香 江 即 事                             鄧文生 水 上 遊 船 溢 月 琴 香 江 幾 度 日 浮 沉 詩 人 才 女 愁 相 別 一 曲 南 平 淚 滿 襟                            順 化,丙 戌 年,仲 秋,吉 日 Phiên âm: Hương giang tức sự                                    Đặng Văn Sinh Thủy thượng du thuyền[iii] dật nguyệt cầm Hương giang kỷ độ nhật phù trầm Thi nhân, tài nữ sầu tương biệt Nhất khúc Nam Bình[iv] lệ mãn khâm. Thuận Hóa, Bính Tuất niên, trọng thu, cát nhật Dịch nghĩa : Hương giang tức sự Trên mặt nước, du thuyền đầy tràn tiếng đàn nguyệt Đã bao lần mặt trời chìm nổi trên Hương giang Thi nhân, tài nữ lưu luyến từ biệt nhau Một khúc hát Nam Bình, nước mắt thấm ướt vạt áo. Huế, ngày lành, tháng chín, năm Bính Tuất Dịch thơ: Hương giang tức sự Mặt nước thuyền đi tiếng nguyệt tràn Mây trời chìm nổi bến Hương Giang Thi nhân tài nữ lưu từ biệt Khúc hát Nam Bình lệ mãi loang. Nguyễn Đào Trường 千 澍 陵 感 作 鄧 文 生 殘 陽 留 故 塔 玉 殿 冷 無 燈 世 祖 今 何 在 猶 存 一 石 陵 千 澍 陵,丙 戌 年,仲 秋 Phiên âm: Thiên Thụ[v] lăng cảm tác Đặng Văn Sinh Tàn dương lưu cố tháp Ngọc điện lãnh vô đăng Thế Tổ[vi] kim hà tại Do tồn nhất thạch lăng Thiên Thụ lăng, Mậu Tuất niên, trọng thu Dịch nghĩa : Cảm xúc làm thơ về lăng Gia Long Nắng chiều còn sót lại trên tháp cổ Cung điện lạnh lẽo không ánh đèn Đức Thế Tổ bây giờ ở đâu? Chỉ còn lại một tòa lăng đá. Lăng Thiên Thụ, tháng chín, năm Mậu Tuất Dịch thơ: Cảm xúc làm thơ trước lăng Gia Long Tháp cổ vương nắng chiều Cung điện quạnh cô liêu Thế Tổ đâu còn mãi Lăng đá lạnh đìu hiu. Nguyễn Đào Trường 謙 陵 前 有 感                鄧 文 生 謙 恭 記 在 石 碑 堂 御 手留 名 一 帝 王 內 亂 京 城 人 餓 死 外 侵 六 省 虜 封 疆 謙 恭 巧 語 欺 天 地 嗣 德 自 誇 惑 四 方 聖 澤 頒 民 何 又 在 回 頭 只 見 幾 災 殃.         順 化,謙 陵 前, 丙 戌 年,仲 秋 Phiên âm : Khiêm lăng tiền hữu cảm “Khiêm cung ký”[vii] tại thạch bi đường Ngự thủ lưu danh nhất đế vương Nội loạn, Kinh thành nhân ngạ tử Ngoại xâm, Lục tỉnh lỗ phong cương “Khiêm cung” xảo ngữ khi thiên địa “Tự Đức”[viii] tự khoa hoặc tứ phương Thánh trạch ban dân hà hựu tại? Hồi đầu chỉ kiến kỷ tai ương. Thuận Hóa, Khiêm lăng tiền, Mậu Tuất niên, trung thu Dịch nghĩa: Cảm nghĩ trước Khiêm lăng Bài ký “Khiêm cung” đặt trong nhà bia Là ngự bút lưu danh bậc đế vương Nội loạn, tại Kinh thành người chết đói Vùng Lục tỉnh, giặc ngoại xâm chiếm đóng “Khiêm cung” là câu nói khéo nhằm dối trời đất “Tự Đức” là lời khoe để mê hoặc thiên hạ Ơn vua ban cho dân giờ ở đâu? Ngoảnh đầu chỉ thấy biết bao nhiêu tai ương. Huế, trước Khiêm lăng, trung thu, năm Mậu Tuất Dịch thơ : Cảm nghĩ trước Khiêm lăng Khiêm cung nào có khiêm gì? Đế vương ngự bút để bia muôn đời Kinh thành loạn,đói chết người Ngoài kia sáu tỉnh làm mồi ngoại xâm Lừa dân khéo đặt Khiêm cung Lời khoe mẽ chẳng thể mong yên bình Ơn Vua ban thật mong manh Tai ương chiếu chỉ dân lành lầm than.  Nguyễn Đào Trường   [i] Tên chữ Hán của sông Gianh là Đại Linh giang [ii] Một loài giống chim tu hú (có sách gọi là con đa đa tức gà gô) trước chiến tranh  thường gặp ở thành cổ Quảng Trị, nay gần như đã  tuyệt chủng. [iii] Tác giả cùng một số bạn bè đi thuyền nghe hát trên sông Hương [iv] Một làn điệu dân ca Huế [v] Tên lăng của vua Gia Long. . Khi vào lăng, tác giả sơ ý, không nhìn tự dạng hai chữ “Thiên Thụ”, không hiểu”Thiên thụ”là”千樹 = nghìn cây” hay”天壽= tuổi trời), hoặc “天澍 = cây trời”, tìm ở Google, các tư liệu của Trung Quốc chỉ có tên “嘉隆陵= Gia Long lăng” tại địa danh “順化= Thuận Hóa” mà không có hai chữ “Thiên Thụ lăng”. Vậy kính mong các danh sỹ ở Cố đô, vị nào biết được tự dạng “Thiên thụ” hoặc Thiên thọ”cùng nghĩa của nó xin vui lòng chỉ giáo và gửi về hộp thư của Đặng Văn Sinh: thaivan@gigya.com. [vi] Miếu hiệu của vua Gia Long [vii] Bài ký tỏ ý khiêm tốn, cung kính do vua Tự Đức soạn, được khắc vào bia đá để trong nhà bia tại Khiêm lăng [viii] Niên hiệu của Hồng Nhậm sau khi giết anh là Hồng Bảo rồi lên ngôi hoàng đế. [1] Tên chữ Hán của sông Gianh là Đại Linh giang [2] Một loài giống chim tu hú (có sách gọi là con đa đa tức gà gô) trước chiến tranh  thường gặp ở thành cổ Quảng Trị, nay gần như đã  tuyệt chủng. [3] Tác giả cùng một số bạn bè đi thuyền nghe hát trên sông Hương [4] Một làn điệu dân ca Huế [5] Tên lăng của vua Gia Long. . Khi vào lăng, tác giả sơ ý, không nhìn tự dạng hai chữ “Thiên Thụ”, không hiểu”Thiên thụ”là”千樹 = nghìn cây” hay”天壽= tuổi trời), hoặc “天澍 = cây trời”, tìm ở Google, các tư liệu của Trung Quốc chỉ có tên “嘉隆陵= Gia Long lăng” tại địa danh “順化= Thuận Hóa” mà không có hai chữ “Thiên Thụ lăng”. Vậy kính mong các danh sỹ ở Cố đô, vị nào biết được tự dạng “Thiên thụ” hoặc Thiên thọ”cùng nghĩa của nó xin vui lòng chỉ giáo và gửi về hộp thư của Đặng Văn Sinh: thaivan@gigya.com. [6] Miếu hiệu của vua Gia Long [7] Bài ký tỏ ý khiêm tốn, cung kính do vua Tự Đức soạn, được khắc vào bia đá để trong nhà bia tại Khiêm lăng [8] Niên hiệu của Hồng Nhậm sau khi giết anh là Hồng Bảo rồi lên ngôi hoàng đế.