PHAN HUYỀN THƯ ƠI, SAO LẠI THẾ!
Nguyễn Hữu Quý
Lời dẫn của Mai Văn Lạng: Nhà thơ Nguyễn Hữu Quý, Đại tá quân đội, lâu nay là người sống chân thật, thẳng thắn. Những bài viết của anh giới thiệu phê bình thơ rất tinh tế, nếu không muốn nói là sắc sảo. Gần đây, mấy chuyện lùm xùm thơ anh đều có phân tích, kiến giải cặn kẽ, không bênh vực hay thù ghét ai, ngược lại anh lấy trục chính là thơ làm chủ đạo để phân tích kiến giải hợp lý.Hội Nhà văn Hà Nội vừa trao giải thưởng thơ năm 2015 cho tập “Sẹo độc lập” của Phan Huyền Thư. Trong niềm hân hoan của người trao và kẻ nhận, một số trang mạng (tập thể và cá nhân) đã vội vàng tụng ca giải thưởng năm nay của Hội Nhà văn Hà Nội là tròn trịa và ấn tượng. Thế mà, bất ngờ quá, “ngôi sao thi ca” năm 2015 của Hội Nhà văn Thủ đô, Phan Huyền Thư đã bị dính nghi án đạo thơ. Ở đây, tôi nói đến bài thơ “Bạch lộ” (Độc ẩm với Lã Bất Vy) in trong tập “Sẹo độc lập” của Phan Huyền Thư bị nghi là đạo bài thơ “Buổi sáng” in trong tập “Đếm cát” của Phan Ngọc Thường Đoan.
Dưới đây cũng là một bài viết phân tích rất công tâm của anh về trường hợp Phan Huyền Thư bị nghi ngờ " đạo thơ " của Phan Ngọc Thường Đoan. bài đăng trên trang Fb cá nhân của nhà thơ Nguyễn Hữu Quý!
Hai bài thơ na ná về cấu tứ, có nhiều câu hoàn toàn giống nhau hay chỉ đổi thay chút xíu về ngôn từ bắt buộc người đọc nghĩ tới chuyện bẩn thỉu trong nghề viết là “đạo văn”. Tuy nhiên, ai đạo ai là điều cần phải đưa ra ánh sáng để bạn đọc có cái nhìn đúng đắn về nhân cách và tài năng của người cầm bút.
Thông tin sau đây vô cùng quan trọng:
Bài thơ “Bạch lộ” của Phan Huyền Thư in trong tập “Sẹo độc lập” do Công ty Nhã Nam liên kết với Nhà xuất bản Lao động ấn hành năm 2014.
Bài thơ “Buổi sáng” của Phan Ngọc Thường Đoan in trong tập “Đếm cát” do Nhà xuất bản Văn học ấn hành năm 2003.
Như vậy, xét về thời gian xuất hiện, tác phẩm “Buổi sáng” được công bố trong khuôn khổ một tập thơ trước “Bạch lộ” là 11 năm.
So sánh cụ thể giữa hai thi phẩm tôi thấy trong một bài thơ không dài mà có quá nhiều câu giống nhau hoặc gần giống nhau.
Trong “Buổi sáng” Phan Ngọc Thường Đoan viết:
Những gương mặt người
Quen và không quen
Trong “Bạch lộ” Phan Huyền Thư diễn đạt:
Những gương mặt người
Quen mà không quen.
Câu thứ nhất giống hoàn toàn, câu thứ hai Phan Huyền Thư đã thay đổi từ “và” bằng từ “mà” do đó ý câu thơ khác đi căn bản. Tuy nhiên, hai câu này vẫn lộ tẩy sự “lấy cắp” và “dựa dẫm” vào câu thơ của Phan Ngọc Thường Đoan.
Cả hai bài “Buổi sáng” của Phan Ngọc Thường Đoan và “Bạch lộ” của Phan Huyền Thư đều có các câu:
-Tiếng chim khua vỡ buổi sáng lạnh
-Nắng nói lời mê ngủ
-Buổi sáng muốn gọi anh
-Nụ hôn nửa vời
Trái tim không cửa…
Có những câu thơ chỉ thay đổi một chút ngôn từ nhưng ý hoàn toàn giống nhau.
Phan Ngọc Thường Đoan viết:
Em ngồi một mình
Khuấy loãng thời gian
Còn Phan Huyền Thư thì:
Em một mình
ngồi khuấy loãng thời gian.
Hay có những câu thơ mà tôi đồ rằng người viết sau “chôm” ý và “bắt chước” cách lập câu của người viết trước. Đó là:
-"Quàng nỗi nhớ lên gối chăn bỏ ngõ" (Phan Huyền Thư) với "Quàng nỗi nhớ chạy quanh chiếc bàn nhỏ" (Phan Ngọc Thường Đoan).
-"Bản Blues Jazz đêm qua lẩn khuất phím dương cầm" (Phan Huyền Thư) với "Bản giao hưởng đêm qua còn phảng phất trên phím dương cầm" (Phan Ngọc Thường Đoan)
-"Cơn đau da lươn lên men vân gốm" (Phan Huyền Thư) với "Cơn đau màu men ngà" (Phan Ngọc Thường Đoan)…
Kết luận:
Tuy rằng tác phẩm “Buổi sáng” của Phan Ngọc Thường Đoan và “Bạch lộ” của Phan Huyền Thư không hoàn toàn giống nhau nhưng lại có những câu thơ giống nhau và gần giống nhau.
Tôi nghĩ, nếu không có bài thơ “Buổi sáng” của Phan Ngọc Thường Đoan thì chắc chắn không có bài thơ “Bạch lộ” (như văn bản đã so sánh) của Phan Huyền Thư.
Theo tôi, đã đủ chứng cứ để khẳng định trong tác phẩm “Bạch lộ” Phan Huyền Thư đã đạo (hoàn toàn và một phần) một số câu của Phan Ngọc Thường Đoan viết trong bài “Buổi sáng”.
Chỉ cần ngần ấy thôi, cũng đủ cho tôi và chắc chắn nhiều bạn đọc bất bình với cách làm của nhà thơ vốn đã “nổi tiếng” Phan Huyền Thư. Và, Hội Nhà văn Hà Nội cũng không thể vô can khi trao giải thưởng thơ năm 2015 cho tập “Sẹo độc lập” của Phan Huyền Thư.
- Năm 2007, sau khi đã công khai xin lỗi các tác giả Đặng Tiến, Bùi Bảo Trúc vì đã đạo văn của họ, thì sau đó, trong một bài trả lời phỏng vấn báo chí, Phan Huyền Thư lại cho rằng mình không đạo văn mà chỉ làm công việc sưu tầm.
- Nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha nói: Ông và nhà thơ Lê Đạt từng có nghe Phan Huyền Thư đọc một bài thơ có tên “Độc ẩm”, nhưng không nhớ câu nào nên không khẳng định “Độc ẩm” có phải là bài “Bạch lộ” không, vì thời gian quá lâu rồi. Còn giờ Phan Huyền Thư nói thế nào là việc của cô ấy. ( “Nhà thơ Thụy Kha còn bảo tôi nên lấy ngắn gọn là Độc ẩm. Độc ẩm là một mình rồi, đã một mình lại còn trước bình minh hay cuối mùa thu đều không quan trọng...”).
- P.N.Thường Đoan cho biết nội dung cuộc điện đàm của PHT với chị:“cô ấy bày tỏ mong muốn tôi im lặng một thời gian vì cô ấy vừa trải qua chuyện lùm xùm với bài thơ của ông Du Tử Lê và cần để yên tĩnh trở lại. Phan Huyền Thư khóc, nói chưa từng đọc bài thơ “Buổi sáng” của tôi nhưng có nghe bài hát “Catinat cà phê sáng” của nhạc sĩ Phú Quang. Cô ấy còn hẹn ngày 19-10 sẽ bay vào Sài Gòn để gặp gỡ tôi trực tiếp.”
Như vậy, tối 18/10, PHT gọi cho Phan Ngọc Thường Đoan để đề nghị tác giả “Buổi sáng” im lặng giùm, nhưng không vào gặp PNTĐ và ngày 20/10, PHT lên tiếng khẳng định chị sáng tác bài thơ năm 1996.
Chỉ buồn, sao mấy em "nhà thơ" xinh xắn thế, "trí thức" thế mà lại đi làm cái chuyện y như mấy ... em tiếp viên HK bị nghi lấy hàng trong siêu thị (ở NN) mà chưa kịp ...trả tiền! (mà cũng nên thông cảm với mấy em TVHK, vì họ phải lo kiếm tiền trả nợ cho cái khoản tiền vay để ...xin việc).
Phan Huyền Thư nổi như cồn
Gần xa thiên hạ xồn xồn đạo thơ
Mười mươi lộ rõ thật dơ
Anh Huy Thiệp chớ dí thơ em vào.
EM NGỒI KHUẤY LOÃNG trời cao
Mù mờ thiên hạ SẸO trao giải vàng.
Hai bài đối chứng rõ ràng
Ai trông chẳng thấy còn oan nỗi gì.
Đạo văn ngu sớm nhận đi.