Posted by basamnews on July 29th, 2013
Nguyên Ngọc
Mấy
hôm nay dư luận xôn xao vụ luận văn thạc sĩ của chị Nhã Thuyên. Cái đất
nước mình thật lạ: thỉnh thoảng, chẳng hiểu sao, lại lui về thời kỳ đồ
đá, nhất là trong lĩnh vực tư tưởng văn hóa.
Nhân vụ này, tôi chợt nhớ anh Trần Độ,
theo tôi là một người lãnh đạo văn nghệ giỏi và hay đến hiếm hoi từng có
được trong suốt quá trình đời sống văn học nghệ thuật của ta trước nay.
Tôi xin kể một chuyện:
Hồi ấy, đầu năm 1979, tôi được điều
về làm việc ở Hội Nhà Văn Việt Nam. Anh Độ bấy giờ là Trưởng ban Văn hóa
văn nghệ trung ương. Một hôm anh bảo tôi sang chỗ anh chơi, và hỏi về
Hội Nhà văn tôi định làm những gì. Tôi nói với anh về ý định, về các kế
hoạch trù tính của tôi, và kết luận: với những việc ấy, nếu làm giỏi thì
trong mươi năm, dở hơn thì khoảng vài ba mươi năm, hy vọng sẽ nâng cao
được mặt bằng chung lên một bước, và trên cơ sở ấy mong có thể xuất hiện
một vài đỉnh cao mới …
Anh Độ ngồi im một lúc, rồi nói, châm
rãi: Mình tán thành tất cả kế hoạch của cậu, đều đúng và cần thiết …
Nhưng có điều mình nghĩ thế này cậu ạ, trong nghệ thuật thường vẫn vậy,
muốn có đỉnh cao mới thì bao giờ cũng phải có trường phái mới …, cậu
nghĩ coi, có đúng không? …
Tôi quen anh Độ đã lâu, từ hồi anh còn
làm Chính ủy Quân Khu Đồng bằng, biết anh là một người rất tốt, yêu văn
nghệ và quý trọng văn nghệ sĩ …, nhưng cũng chắc đến thế thôi, anh có
được học hành, đào tạo gì gọi là cơ bản và hệ thống về chuyện này đâu. Ý
kiến của anh khiến tôi giật mình, kinh ngạc. Không ngờ anh tinh tế, sâu
sắc, thậm chí cũng có thể nói uyên bác đến thế.
Chúng tôi thân nhau từ đấy, tâm huyết.
Cho đến nay tôi vẫn nghĩ chúng ta đã bỏ
mất một người lãnh đạo văn nghệ giỏi nhất, hay nhất, tốt nhất mà ta đã
từng có thể có. Bao giờ mới tìm lại được một người như vậy?
Nhắc lại chyện này tôi không có ý nói
rằng luận văn của Nhã Thuyên về một hiện tượng văn học bên lề đã là
khẳng định một trường phái văn học mới, nhóm Mở miệng đã là một trường
phái văn học mới như anh Độ từng mong. Nhưng chỉ mới một hiện tượng hơi
lạ như vậy, bàn về một hiện tượng hơi lạ như vậy, mà đã hô hoán cháy nhà
um cả lên, rồi ngang nhiên trừng trị, cách chức …, thì liệu còn hy vọng
chút gì thoát ra khỏi ao tù nữa. Thế mà chính những kẻ la làng ấy lại
luôn miệng đòi hỏi đỉnh cao, đỉnh cao …
Không phải cái gì ở bên lề cũng là trường
phái mới, đương nhiên rồi. Nhưng cũng đương nhiên là trường phái mới
thì hẳn phải xuất hiện từ bên lề.
Nhân đây cũng xin được nói luôn: hiện
đang có một cái gọi là hội đồng lý luận văn học nghệ thuật trung ương
ban bố mọi thứ đúng sai về văn học nghệ thuật trên cả nước này. Mà đứng
đầu cái hội đồng ấy thì theo dư luận là mấy người chẳng dính dáng gì và
chẳng biết chút gì về văn học nghệ thuật cả. Trong cuộc gặp của Tổng bí
thư Nguyên Văn Linh với văn nghệ sĩ cách đây mấy mươi năm, anh Nguyễn
Đăng Mạnh có nói một câu chấn động, anh bảo Đảng khinh bỉ sâu sắc văn
nghệ sĩ. Có người cho là giận mà nói quá. Nay với cái hội đồng vừa kể có
người đứng đầu như vừa nói, lại có quyền hành lớn nhất về văn học nghệ
thuật trên đất nước đau khổ này, thì quả là một sự sĩ nhục to lớn đối
với toàn bộ giới văn nghệ và lý luận văn nghệ
Đỉnh cao với đỉnh thấp, hy vọng gì nữa.
N.N.
Tháng Bảy 29, 2013 lúc 5:45 chiều | Bác Ngọc ơi,
Xin trân trọng và chân thành cảm ơn Bác-cảm ơn sự trung thực,thẳng thắn nhưng trí tuệ trong các phát biểu của Bác,để cho cuộc đời còn có một chút hy vọng.
Tháng Bảy 30, 2013 lúc 12:21 sáng | Đảng không chỉ khinh bỉ sâu sắc văn nghệ sĩ, mà còn lo sợ họ cổ xúy tự do tư tưởng, phê phán độc tài, ca ngợi các giá trị nhân văn, vạch mặt những kẻ ích kỷ, dối trá, nhẫn tâm…
Tháng Bảy 30, 2013 lúc 1:01 sáng | Đảng ta coi khinh văn nghệ sỹ, nhưng cũng ất sợ họ. Văn học nghệ thuật không tiếp làm được nhưng chuyện long trời lở đất , nhưng lại có sức mạnh khai sáng cho đồng bào mình, từ đó mà tạo thành lực luong đứng lên đập tan xiềng xích.
Tháng Bảy 30, 2013 lúc 2:38 sáng | Chúc bác Nguyên Ngọc sức khỏe dồi dào. Chúc Bác mãi là ngọn đuốc cho nền văn học tiến bộ. Chúng cháu nguyện tiếp thu những tư tưởng tiến bộ và lòng dũng cảm của Bác.
Tháng Bảy 30, 2013 lúc 8:31 sáng | Bác Nguyên Ngọc kính mến! Đất nước đang nằm rên xiết dưới gót giày của bọn độc tài cộng sản toàn trị. đến khi nào mới có”ĐẤT NƯỚC ĐỨNG LÊN”. Làm sao có được nhiều rất nhiều Nhã Thuyên.
Mong lắm thay